Ο ΓΗΛΟΦΟΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ ΣΑΣ ΚΑΛΩΣΟΡΙΖΕΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΕΛΙΔΑ

                                                      ΟΙ ΘΗΜΟΥΝΙΕΣ Με μεγάλη νοσταλγία θυμήθηκα τα παιδικά χρόνια όπου πρόλαβα το θερισμό με τα δρεπάνια και το αλώνισμα με την κομπίνα-πατόζα.Το θυμάμαι περισσότερο όχι για τίποτα άλλο αλλά για την γλίστρα που κάναμε οι πιτσιρικάδες με το χαρτόνι και το άχερο. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν θεριζοαλωνιστικές μηχανές όπως σήμερα και όλα γινόταν με το χέρι. Θέρισμα ,δεμάτιασμα, φόρτωμα και κουβάλημα τα δεμάτια-σφάλτσις με τα ζώα στο χώρο όπου θα γινόταν το αλώνισμα .Στο χωρίο 2 σημεία ήταν που συγκέντρωναν και έκαναν στοίβα- θημωνιές τις σφάλτσις-δεμάτια. Θυμάμαι το θέρισμα με τα δρεπάνια και τα λελέκια ,τις χεροβολιές,το δέσιμο της σφάλτσας και όλη τη διαδικασια.Υπήρχαν πολλοί κάτοικοι τότε στο χώριο και θυμάμαι στο θέρο όλους στα διπλανά χωράφια και όχι μόνο) πως θερίζανε τι τρώγανε,πως παίρνανε νερό από τα πηγάδια (μπγιάδια) Τα πηγάδια τα θυμάμαι καλά που σκύβαμε να πιούμε νερο. Πως δεν πάθαμε τίποτα ένας θεός ξέρει. Βέβαια ήταν αγνή η εποχή και τα χώματα και τα νερά δεν ήταν μολυσμένα όπως σήμερα. Όσο για το φαγητό θυμάμαι πολλές φορές το σπεσιαλιτέ ήταν το σκουρδάρι. Σκόρδο λιωμένο με ξίδι και νερό. Με τόση δουλειά και τέτοια διατροφή όλοι σχεδόν ήταν αδύνατοι(αφού κρέας τρώγανε στις γιορτές, Χριστούγεννα, Πασχα, και κάπου κάπου) Κοντά στο Πανηγύρι λοιπόν(20 Ιουλίου) λίγο πρίν ή λίγο μετά(ανάλογα πότε ήταν διαθέσιμη η κουμπίνα) ερχόταν θυμάμαι από το Φωτεινό Καλαμπάκας η κουμπίνα για το αλώνισμα. Όπως ανέφερα παραπάνω δυο (2) σημεία συγκέντρωσης είχε το χωρίο. Ένα στ αλώνια (σήμερα είναι γήπεδο ας το πω έτσι) που λέμε και σήμερα και το άλλο πίσω από την εκκλησία Η δική μου οικογένεια έκανε θημωνιά εκει στην εκκλησία. Θυμάμαι λοιπόν την πατόζα που την μετέφερε τρακτέρ και τους ιμάντες κίνησης που έδινε το τρακτέρ στο μηχάνημα. Επίσης πως μια μια σφάλτσα την έβαζαν στο κυλιόμενο διάδρομο αφού έκοβαν πρώτα το δέσιμο. Θυμάμαι το χωνί που έβγαζε το άχυρο και τα τσουβάλια που έβαζαν το γένημα. Ε λοιπόν να και η μεγάλη στιγμή των πιτσιρικάδων ήταν η γλίστρα. Κάναμε και στα δυο σημεία γλίστρα. Πρώτα στ αλώνια και μετά στην εκκλησία πίσω Παίρναμε άχυρο, στρώναμε ένα διάδρομο στην κατηφόρα -την πίστα και έχοντας χαρτόνια κάναμε γλίστρα. Όποιος δεν είχε έβαζε νάιλον. Αλλά σχεδόν πάντα είχαμε χαρτόνια γιατί φροντίζαμε από καιρό να υπάρχουν περιμένοντας τη μεγάλη στιγμή. Οι μεγάλοι αλώνιζαν και εμείς το δικό μας. Μεγάλες στιγμές .Γυαλίζαμε κιόλας τα χαρτόνια με άχυρο και χόρτα για να γλιστράμε καλύτερα. Περιττό να σας πω ότι πήγαιναν βολίδα. Το αν φέρναμε τούμπες αυτό εννοείται και ήταν φανερό από τα σημάδια πάνω στο σώμα .Πόσες φορές δε χώθηκα μεσα στη στοίβα απ τ’ άχερο και πόσες φορές δεν μπορούσα να αναπνευσω με το άχερο στο στομα !Βέβαια το κορμί των πιτσιρικάδων λόγω του όγκου και της ευλυγισίας ήταν ανθεκτικό στους τραυματισμούς και τις κακοτοπιές. ΓΙΑ ΝΑ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ  ΚΑΤΙ ΣΧΕΤΙΚΟ ΣΤΟ VIDEO : WLearn home page

ΦΩΤΑ  ΣΤΟ ΓΗΛΟΦΟ-ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΑ ΚΑΙ ΩΣ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ  50 Σήμερα  έμαθα  κάτι που δεν ήξερα. Ευτυχώς υπάρχουν και οι μεγάλοι (Πατέρας –μάνα) Την ημέρα των Φώτων  οι κάτοικοι πήγαιναν στην εκκλησία για την θεία λειτουργία.Μετά τη λήξη της λειτουργίας  γινόταν περιφορά των εικόνων. Πριν όμως γινόταν μια μίνι δημοπρασία θα έλεγα  για το ποιοι θα έπαιρναν και θα κρατούσαν τις εικόνες. Κάθε κάτοικος που ήθελε να συμμετάσχει   έταζε στην εκκλησία χρηματικό ποσό ή πρόβατο-κατσίκα  ή γεννήματα(σιτάρι κριθάρι, βρίζα).Όποιοι τάζανε πρόβατα  ή  γίδες   κρατούσαν το ζώο στο κοπάδι τους   αλλά το ξεχώριζαν γατί αυτό ήταν στον Άγιο ταμένο. Απλά όταν πούλαγαν αρνί ή γάλα τα λεφτά τα έδιναν στην εκκλησία. Το σιτάρι ,κριθάρι, βρίζα το πήγαιναν στην εκκλησία και οι επίτροποι τα πούλαγαν και έπαιρναν πράγματα για την εκκλησία (κεριά, λιβάνι ,λάδι κτλ) Μετά άρχιζε η περιφορά στο χωριό. Μπροστά ο παπάς  κρατώντας ένα σκεύος(κακάβι) με το νερό το σταυρό και το βασιλικό και αυτοί που κράταγαν τις εικόνες και πίσω οι υπόλοιποι .Η διαδρομή ήταν αυτή που βλέπουμε στην εικόνα .Κατά τη διαδρομή ο παπάς ράντιζε γύρω του τα χωράφια. Πρώτη στάση η βρύση Κουσένι  για γέμισμα νερού και αγιασμό(περίπου 10 λεπτά).  Δεύτερη στάση  η  Παλιόβρυση ( γέμισμα νερού και αγιασμό περίπου 10 λεπτά).Μετά επιστροφή στην εκκλησία (βλέπε κίτρινα βέλη).Αφού αφήναν τις εικόνες στη θέση τους επίστρεφαν  στα σπίτια τους

Μπορεί να κουράστηκα να συγκεντρώσω,να εκτυπώσω ,να αναρτήσω  φωτογραφίες συγχωριανών (Οι περισσότεροι έφυγαν από τη ζωή) αλλά η μεγάλη μου χαρά είναι  ότι οι συγχωριανοί μου  και όχι μόνο επισκέπτονται την αίθουσα του σχολείου και βλέπουν ,δακρύζουν,θυμούνται.

Σάββατο 19 Αυγούστου 2019.Περάσαμε μια φανταστική βραδιά.Σχεδόν όλο το χωριό άλλα γνωστοί και φίλοι γλεντήσαμε ως τις πρώτες πρωινές ώρες με δημοτικά και λαϊκά τραγούδια,με σουβλάκια με λουκάνικα με ποτά και αναψυκτικά.Οι νέοι του χωριού -οι οργανωτές- φρόντισαν ακούραστα για την πραγματοποίηση αυτής της εκδήλωσης. Οι γυναίκες του χωριού τραγούδησαν και χόρεψαν τα δικά μας τραγούδια -τα τσιώτικα- με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο.Και του χρόνου ακόμα καλύτερα με τον ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΗΛΟΦΟΥ πλέον.  

ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ   Σ’αυτή  τη σελίδα δείτε την παλιά  και τη νέα ονομασία των χωριών του νομού Γρεβενών  καθώς και την χρονολογια  μετονομασίας τους   Αράπης                Δήμητρα             1961 Βάιπες  Δαφνερόν          1927 Βαντσικό             Κυδωνιές             1927 Βάρτσα                Βάρις    1927 Βέντσια                Κέντρον               1927 Βηλιά    Οροπέδιον         1927 Βιβίτσι  Εκκλησιά             1927 Βίτσι      Λόχμη   1927 Βοδεντσικό        Πολυνέρι             1927 Βραβόνιστα       Καλή Ράχη          1927 Βραστό ή Βράστινο        Ανάβρυτα           1927 Βραχοπλαγιά (Λιμπόχοβον)       Τρίλοφον            1929 Γκομπλαράκι     Μικρό   1927 Γκομπλάρι          Μερσίνα             1927 Γκρέση Γριά       1927 Γκριντάδες         Αιμιλιανός          1927 Γουρουνάκι        Νεοχώριον         1950 Δέλνο   Πρόσβορον        1927 Δημηνίτσα          Καρπερόν           1927 Δόβρανη             Έλατος  1927 Δοβρούνιστα    Κληματάκι          1927 Ζάλοβο                Τρίκωμον            1927 Ζαπανταίοι        Λαγκαδιά           1927 Ζημνιάτσι            Παλιουριά          1928 Ζυγόστι                Μεσόλακκος     1927 Καταφύγιο         Καλλιθέα            1961 Κατωχώριον (Σέλιτσα)  Εράτυρα              1928 Κολοκυθάκι       Πευκάκιον          1963 Κοντσικιότι         Ελεύθερον          1927 Κόπριβα              Κνίδη    1927 Κοσκού                Ταξιάρχης           1927 Κριθαράς            Κριθαράκια       1919 Κρίφτσι                Κυβωτός              1927 Λαβάνιτσα         Μικρολίβαδον  1927 Λεπενίτσα          Περιβολάκι        1928 Λιμπίνοβο           Διάκος  1927 Λούμπινστα       Βαλάνια              1927 Λούντσι               Καλλονή              1927 Λουτσίσνο          Λαγκαδάκια      1927 Μάγερ Δασύλλιον          1927 Μάνες  Ανθρακιά            1927 Μελεντσικό       Μιλανή                1927 Μονή Ζάμπουρτας         Μονή Οσίου Νικάνορος               1927 Μπάλτινο           Καταφύγι            1927 Μπεσιριτσά       Άκρη     1927 Μπίσοβο             Δύσβατον           1927 Μπόζοβο             Πριόνια                1927 Μπούρα              Δοξαράς              1927 Νασινίκος           Νησί      1928 Ντοβράτοβο      Βατόλακκος       1927 Παλαιοκόπρια  Δασάκιον            1950 Παλαιοκόπριβα               Παλαιοκνίδη     1927 Πικριβένιτσα     Αμυγδαλιές        1927 Πινιάρ  Ελάφι    1928 Πισκό    Πιστικόν              1927 Πιτσούγγια         Δασοχώρι           1927 Πλέσια Μελίσσι               1927 Ραδοβίστ            Ροδιά    1927 Ραδοσίνιστα      Μέγαρον            1927 Ρατοβίστα          Ραδοβίστι           1919 Ράτσι    Αγάπη Γρεβενών             1927 Ριάχοβο               Παρόρειον         1927 Σαδοβίτσα          Μικροκλεισούρα             1927 Σαραγκαναίοι   Πανόραμα          1927 Σέλισμα               Διασελάκι           1927 Σίτοβο  Σιταράς                1927 Σούμπινο             Κοκκινιά              1927 Σπάτα   Πολύδενδρον    1927 Στηχάζι Αηδόνια              1927 Σύνιστα                Τριφύλλι              1927 Σφίλτσι Χρώμιον              1927 Σχίνοβο                Δεσπότης            1927 Τίστα     Ζιάκα    1927 Τόριστα               Ποντηνή              1927 Τούζι     Αλατόπετρα      1927 Τουργιούκι         Τουρνίκι              1919 Τουρνίκι              Παναγία              1955 Τριβένι Σύδενδρον         1927 Τριτσικό               Τρίκορφο            1927 Τσαπουρνιά       Τρικοκκιά            1927 Τσίπη    Μικροχώρι         1928 Τσιράκι                Άγιος Κοσμάς    1927 Τσούκα                Γήλοφος              1927 Τσούργιακας     Αετιά    1927 Τσούρχλι             Άγιος Γεώργιος 1927 Φίλιο     Φέλλιον               1949 Χωλένιστα          Δίπορον               1927

ΑΜΕΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Your slide-in text goes here ΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΓΗΛΟΦΟΥ Στη σελίδα μας αυτή Προσπαθούμε να καταγράψουμε τα παιδικά μας ακούσματα. Εδώ θα βρείτε λέξεις από τη ντοπιολαλιά του Γηλόφου Δεσκάτης Γρεβενών και της ευρύτερης περιοχής μας. Μια περιοχή που εκτείνεται πολλά χιλιόμετρα όπου μιλάμε την ίδια διάλεκτο. Στην προσπάθειά μας ζητάμε και τη δική σας βοήθεια. Προσπαθούμε να σώσουμε λέξεις λέξεις από τη λήθη, και να διατηρήσουμε την πολυχρωμία της γλώσσας μας. Αν είστε από την περιοχή μας κι έχετε ακόμα νωπή τη μνήμη της μητρικής ντοπιολαλιάς, στείλτε μας όσες παλιές λέξεις θυμάστε. Επίσης αν για κάποιες από τις ερμηνείες λέξεων που δίνονται στις σελίδες μας έχετε κάτι να σχολιάσετε, μη διστάσετε να μας στείλετε την άποψή σας. Πολλοί πατριώτες μας και των γύρω περιοχών που βρίσκονται στο εξωτερικό διαβάζοντας αυτές τις λέξεις θα δυναμώσουν τις γλωσσικές τους ρίζες. ΑΑβαρία = ζημιά Άβγαλτους = απονήρευτος Αβδέλλα = Δίστομο σκουλήκι για τράβηγμα αίματος Άβουλους = χωρίς ανέσεις Αβαφτστου = Αβάπτιστο Αγάλι = σιγά- σιγά   Άγαρμπους = άκομψος, αλλόκοτος   Αγίντους = αγίνωτος, άγουρος   Αγκάρζμα = Γκάρισμα   Αγκαστρουμένη = Έγκυος   Αγκίδα = ακίδα, κομματάκι ξύλου   Αγλίγουρα = Γρήγορα   Αγραπόνουμι = Αρπάζομαι   Αγρίκσα = Κατάλαβα   Αγριουκουμπάνι = Άγριο έντομο (νταβάνι)   Αγριουντάβανου =Άγρια μέλισσα   Αγύρστους = ισχυρογνώμων   Αδάντστου = Αυτός που δεν δίνει τίποτα   Αδιάζου = Ευκαιρω   Αζμπόζου = Σπρώχνω   Αζύγουτους = απλησίαστος   Αη Δημήτρς = Ο μήνας Οκτώβριος   Αίτιους = φταίχτης   Ακάμουτους = χέρσος, μη καλά οργωμένος   Ακόντζμα = εικόνισμα   Άξεις = άκουσες;   Αντρίζ = παριστάνεις τον άντρα   Απόμνα = έμεινα πίσω, κουράστηκα   Απόχτσα = απόχτησα,γέννησα   Άστι = Πάμε   Ακαμάτς = Τεμπέλης   Ακόλτσα = Κόλλησα   Ακόντζμα = Εικόνισμα   Αλάργα = μακριά   Αλίχουδος = Αχόρταγος   Αλουνάρς = Ο μήνας Ιούλιος   Αλπού = Αλεπου   Αλτσιάρκου =Λυσσασμένο   Άλτσους =Αλυσίδα   Αλυχτάω = Γαυγίζω   Αλίχουδκου = Λιχούδικο   Αλώντσα =Αλώνισα   Αμόλτσα = Άφησα   Αμπδώ = Πηδώ   Αμπήτσα = Πήδηξα   Αμπόζου = Σπρώχνω   Αμπόλι = Εμβόλιο   Αμπουλιάζου = Ενώνω   αμπράζκου= άσχημο   Αναδρυμόθκα = Ξεσηκώθηκα   ανάτσαλος = αηδιαστικός, άσχημος   Ανάτσαλου = άσχημο   Ανάτσαλους = Άσχημος   Ανέγρικου = Αθώο   Ανέσια = Ένεση   Ανιμουδούρα = Γρήγορα   Αντάρα = Ομίχλη   Αντάρδις = Ανταρτες   Αντί = Εξάρτημα αργαλειού   Άντιρα = Εντερα   Άντιρου = Εντερο   Αντράλα = Ζαλάδα   Αντρέπουμι = Νρέπομαι   Άντρι = Άνδρες   Αντριάς = Ο μηνας Νοεμβριος   Αντρουγίνικα = Αντρογυναίκα   Αξαμόνου = Απλώνω   Αξούγκι = Ξύγκι   Αούτους = Ποντιος   Απάν = Πανω   Απηλουέμι = Απαντώ αποκρίνομαι   Απιτχένου = Πετυχαίνω   Απλόχιρου = Παλάμη     Απολκα = Άφησα   Απουλνάου = Αφήνω     Απουμοθκα = Πνίγηκα   Απουστενου = Κουράζομαι   απουταχιά=το πρωί   Αριδα = Πόδι   Αριτσιους = Σκαντζόχοιρος   Αρκλα = Ντουλάπα   Ασβισταρια = Λάκκος που σβήνουμε ασβέστη   Ασκενουνι = Σιχαίνομαι   ασπρόκουλους = πουλί μικρό πουλί με άσπρα πούπουλα στο πίσω μέρος   Αστουχαου = Ξεχνώ     Αστουχναου = Ξεχνώ   Αστρεγου = Δέχομαι   Αστρέχα = Υπόστεγο   Ατζιαμής = αρχάριος   Αφκριαζουμι = Αφουγκράζομαι , ακούω   Αφρια = Αφρός   Αχαιρευτος = Ανεπρόκοπος   Αχριοστουμους = Αυτος που βρίζει   Αχτ(ι) = πείσμα, θυμός   Β     Βάγγιου = Βαγγελιώ   Βαιάζου = Γέρνω αριστερά η δεξιά   Βακούφκου = Εκκλησιαστικό Αναφέρεται συχνά στα κτήματα της εκκλησίας   Βαλάνι = Βαλανίδι   Βαρβάτμα = Ζευγάρωμα ζώων   Βαρένου = Χτυπώ   Βατσινιά = Ακανθώδες θάμνος   Βαφτζμένου = Βαπτισμένο   Βζένου = Θηλάζω   Βηρός = Συγκέντρωση νερού σε μεγάλες ποσότητες   Βιλέντζα = Μάλλινο σκέπασμα   Βίτσα = Βέργα   Βλάφκα = Βλάφτηκα, πειράχτηκα   Βουμπιριαζμένου = Το δύστροπο   βόντζι= κόπρισε   βουρλίσκει = τρελάθηκε   βούκινο= το διέδωσα   βουρλαμήτς= κοροϊδέω κάποιον, στραβή μύτη   Βρουκουλάκια = Μικρά παιδιά   Βρουκουλακιασμένου = Το άτακτο παιδάκι       Γ   Γαλατόπτα = Πίττα με γάλα   Γαλίκα = Κατασκευή ξύλινη στην οποία παράγουμε σαπούνι   Γαλουδέρματου = Ο δερμάτινος ασκός που γίνεται το ξινόγαλο   Γαργαλήσκα = Καθαρίστηκα   Γαργαριζουμι = Καθαρίζομαι   Γδομαλλα = Μαλλιά προβάτου   Γένουμι = Γινομαι   Γιαλίσκα = Καθρεφτίστηκα   Γιόμσμα = Γέμισμα   Γκαβάθκα = Τυφλώθηκα   Γκαβάνας = Αυτός που δεν βλέπει καλά   γκαβός = αόματος   Γκαγκαράντζα = Κόπρανα προβάτων   Γκαγκτζιά = Άγριος βάτος   Γάζα = Μεταλλικό δοχείο   Γκαζόλαμπα = Μεταλλική λάμπα πετρελαίου…   Γκαλιαγκότσια = Αγκαλιά   Γκαλιουρίζου = Κοιτώ με τα μάτια ορθάνοιχτα   Γκαμπζούνις = Αγριοφράουλες   Γκαμπουριάζου = Καμπουριάζω   Γκαμπούρα = Καμπούρα   Γκανέτσας = Γάιδαρος   Γκάνιασα = Πείνασα   Γκανταλάου = Γαργαλάω   Γκανταλάω = Γαργαλάω   Γκανταλιέμαι = Γαργαλιέμαι   Γκουντραγκλάου = Κατρακυλώ   Γκαραγκούντς = Ο κάτοικος των πεδινών Τρικάλων   Γκαρμουλάχανου = Λάχανο   Γκαχιλώνα = Χελώνα   Γκιζέρι = Βόλτα   Γκιζιράου = Κάνω βόλτα   Γκιζιρνάου = Πηγαίνω βόλτα   Γκιζιρνάω = Τριγυρνάω   Γκίλιαντρους = Κύλινδρος   Γκιούμι = Μεταλλικό δοχείο   Γκιουφίρι = Γέφυρα   Γκισέμι = Τράγος   Γκλαβανί = Άνοιγμα οροφής   Γκλακατάου = Καταπίνω   Γκλίστρα = Γλίστρα     Γκόλιαβου = γυμνό   γκουρτσιά = αχλαδία   Γκούμπζα = Βαθύ ξύλινο πιάτο   Γκουμπζιαλάου = Γαργαλάω, όταν περπατάει κάτι στο κορμί μας   Γκουντρουγκλίεμαι = Κατρακυλώ   γκουντρουγκλνάω = κατρακυλάω   Γκουργκουλιάνα = Μικρό μανιτάρι που δεν έχει ανοίξει   Γκούρλουμα = Πνίξιμο   Γκουρλώθκα = Πνίγηκα   Γκουρμπέτσα Γύφτισσα   Γκουρτσιά = Άγρια αχλαδιά   Γκουσταρίτσα = Σαύρα Και γκούστιαρας   Γκουτζιαμ = Κοτζάμ   Γκουτσιούνι = Γουρούνι   Γκουτσινούλι = Μικρό γουρουνάκι   Γκουφρίκου = Παχύρευστο γάλα   Γκουφρικους = Το πρωτόγαλα της προβατίνας   Γκουχαλιαρκου = Αυτός που βήχει πολύ   Γκρέμουρας = Μεγάλος Γκρεμός   Γκρίμπας = Καμπούρης   Γκριμπός = Καμπουριαστός   Γκτζιούπι = Μεγάλο ξύλο, συνήθως μέρος του κορμού του δέντρου   Γναίκα = Γυναίκα   Γουμάρι = Γάιδαρος   Γουμαρουντάμαρου = Αυτός που κατάγεται από κακό σόι   Γουμαρουφλή = Αυτός που κατάγεται από κακό σοι   Γουρνουσάπνου = Σαπούνι από χοιρινό λίπος   Γουρνουτσάρχα = Αυτοσχέδια παπούτσια από δέρμα γουρουνιού   γκουτσινούλι = γουρουνάκι   Γραματζμένους = Σπουδασμένος, μορφωμένος   Γρατσούντζμα = Γρατσουνιά   Γριντιά = Μεγάλος κορμός δέντρου που στηρίζει στέγες   Γριντόνουμι = Ξαπλώνω χάμω   Γρόθους = Γροθιά     Δ   Δασκαλούλια =Μαθητές   Δαυλί = Δαυλός   Δαχλίδι = Δαχτυλίδι   Δαχλίθρα = Δακτυλήθρα   Δάχλου = Δάχτυλο   Δέντρους = Η βελανίδια   Δημοσιά = Δημόσιος δρόμος   Δικατρίου = Δεκατρία   Διντοκαλιά = Δεντρογαλιά   Διρμάτι = Δέρμα   Δλέβου =Δουλεύω   Δλια = Δουλειά   Δριμόνι = Κόσκινο     Ε     Έντισα = Έμπλεξα   Έρμου = Έρημο     Ζ     Ζαβρατζμα = Επίπληξη   Ζαβώνω= Στραβώνω   Ζαραλούδκου = ελαττωματικό,άρρωστο     ζαρβόντσα = αυλόπορτα   Ζαρίζου = Κοιτώ με τα μάτια μισόκλειστα   Ζάτκας = ζόρισμα από τη ζέστη   Ζβάου = Σβήνω   Ζβιρκόνου = Πιάνω από το λαιμό   Ζγκρουβάλι = Μεγάλο κομμάτι   Ζγόνου = Πλησιάζω   Ζγούρι =ζυγούρι   ζερβά= αριστερά   ζιαβέλια=Δεσκατιώτες   Ζιντζιά =Τα ούλα   Ζιούκου = Πολύ ώριμο φρούτο   Ζλάπι = Άγριο ζώο   Ζμάρι = Ζυμάρι   ζματάει = Είναι καυτό   Ζμάτζμα = Κάψιμο , ζεμάτισμα   Ζμί = ζουμί   Ζμόνου = Ζυμώνω   Ζνίχους = Σβέρκος   Ζούζουλου = ζωγραφιά, Φαντασμα   Ζουζούνα = Χρυσόμυγα   Ζουπάου =Σπρώχνω     Θ     Θαραπαύομαι = Ευχαριστιέμαι   Θέρσα = Θέρος   Θιρστής = Ο μήνας Ιούνιος   Θκόμ = Δικό μου   Θλιά = Θηλιά   Θχιά =θεία   Θιλκό= θηλυκό     Ι     Ιλιάτσι = Γιατρικό   Ιού = Κοίτα   ιμπρέτσα=Βαρέθηκα   Ίπουρου =Οπωροφόρο δεντρο   Ιπρουχτές =Προχθές   Ιψές = Χες     Κ     Καγκαμπός = Ούτε έτσι ούτε αλλιώς   Καηπόνου = Κρύβω   Κακάβι = Μικρό μεταλλικό σκεύος με χερούλι   Κακουρίζικους = Δύστροπος   Καλιγώνου = Πεταλώνω   Καλουέροι = Καλόγεροι   Κάμπσου = Πουκάμισο   Καμπτσίκι = Μαστίγιο   Καμώνου = Οργώνω   Κανκαμπός = Αλλιώς   Καόνι = Πεπόνι   Καραλάϊου = Κατάμαυρο   Καρκαντζάλι = Καλικάντζαρος   καρκατσαλώθκα = σκαρφάλωσα πολύ δύσκολα   Καρκατσαλώνου = Σκαρφαλώνω   Καρναριά = Κάρβουνα έτοιμα για ψήσιμο   Κάρνου = Κάρβουνο   Καρπουσταλι = Καρτ ποστάλ   Κατ = Κάτω   Καταϊ = Κάτω   Κατκας = Κοτέτσι   Κατσιό = Κάθομαι   Κατσκούλι = Κατσικάκι   Καψάλα = Φέτα ψωμί   Καψαλίσκα Κάηκα   Κθαράκι = Κριθαρακι   Κθάρι = Κριθάρι   κλάθκα = κουλαθηκα…   Κλαρεύου = Κλαδεύω   Κλειδουπινακου = Ξύλινο τάπερ   Κλιά = Κοιλιά   Κλούρα = Κουλούρα   Κλουργιάσκα = Τυλίχτηκα   Κλουσαρια = Κλώσα   Κόθουρους = Η άκρη της πίττας   κόκουτας = ο κόκκορας   κόλα = μια χειραψία   Κόλιαντα = Κάλαντα   Κόλιαντρα = Καλαντα   Κόρδα = Χορδή   Κόρδα= ο περιφραγμένος χώρος έξω από το μαντρί   Κόσα = Κοτσίδα   Κόσιαβας = Κότσυφας   Κόσκνου = Κόσκινο   Κουκόσια = Καρύδι   Κουκότια = Κοτόπουλα   Κούκουρα = Στα γόνατα   Κουκουτσέλας = Μικρός κόκορας   Κουλόθρα = Δερματική πάθηση   Κουλόπανου = πανί για τον πρωκτό   Κουλουκθόπτα = Πίττα με κολοκύθα   Κουλουσουφριά = Είδος δένδρου   Κουμάσι = Χοιροστάσιο   Κουπέλι = Παιδί με άγνωστο πατέρα   Κουπός = Δρόμος για να περνάμε μέσα στα χιόνια   Κόπρια=κοπριά   Κουπρουσκλιάζου = Χάνω την ώρα μου τριγυρίζοντας εδώ και εκεί   Κουρουιδεύου = Κοροϊδεύω   Κουρκούτι = Χυλός   Κουρκουτιάσκα = Ζαλίστηκα   Κουρόμπλα = Κορόμηλα   Κουρουμπλιά = Κορομηλιά   Κουρτσούλι = Κοριτσάκι   Κουσεύου = Τρέχω   Κουστάντου Κωνσταντίνα   Κουτάου = Τολμώ   Κούτκας = Κεφάλι   Κουτρώνα Μεγάλη πέτρα   Κουτσιαρής = Χαϊδευτικό του Κώστας ]κούτσκου = Μικρό παιδί   Κούφαλους = Κουφάλα   Κρατσανάου = Τρίζω   Κρεμανταλάς = Ψηλός άντρας   Κριμαντζαλίσκα = Κρεμάστηκα   Κριότι = Κρύο   κωλοβαρώ καθυστερώ       Λ     Λαβίζω = Μαλώνω   λάγκαγμα = στραμπούληγμα το λέμε σε διαστρέμματα χεριού ποδιού -χεριού   Λαδκο = Δοχείο ελαιολάδου   Λαίνα = δοχείο για νερό   Λάιους = Μαύρος   Λακασάς = Χάλκινο καζάνι   Λάκσα = Εφυγα   Λαλάου = Προσέχω τα πρόβατα στο άρμεγμα   Λαμπουγιάλι = Το γυαλί της λάμπας πετρελαίου   Λάπατο = είδος λάχανου(οχι του γκαρμπολάχανου)   Λαχτάρσα = Λαχτάρησα , φοβήθηκα   Λέλι – λέλι = Επιφώνημα πόνου   Λησταρχέυω = Γυρίζω από εδώ κι από εκεί   Λιανίσκα = Χτύπησα άσχημα   Λιανόματα = Ψιλοκομμένα έντερα για μαγειρίτσα   Λιανόματα= Τα ψιλά στα λεφτά   Λιανός = Λιγνός   Λιβακόθκα = Έσκασα από τη ζέστη   Λιβας = Πολυ ζεστη   Λιλίτσια =κομμάτια τζάμι,σπασμένο μπουκάλι     Λιμαρζμένου = Λαίμαργο   Λιμάζω= τρώω λαίμαργα   Λιμουχνάει =Στριφογυρίζει, το πάει εδώ κι εκεί ,καθάρισμα οσπρίων με τον αέρα   Λίπα = Χοιρινό λίπος   Λισγκάρι = Φτυάρι   Λόγγους = Δάσος   λόζιους=στέλεχος σιταριού,σίκαλης,κριθαριού   Λουμάκι = Μικρό δένδρο   Λούρους = Λεπτό κομμάτι ξύλου…   Λύκσα = Λύκαινα, κακιά γυναίκα     Μ     Μαζόνου = Μαζεύω   Μαιμούλι = Μικρή μαϊμού   Μαλιμάτι = Κουβεντολόι   μαντζαφλάρι = αυτό που …κρέμεται   Μαντραβέλι = Καλοχώρι   Μαρκάτι = Γιαούρτι   μαρούκλουντα = απότομα, ξαφνικά   Μαρτάρα = Μανιτάρι   μαύλισμα = Η πρόσκληση να έρθουν κοντά μου ζώα   κυρίως μέσω ειδικής φωνητικής   Μιλαδερφιή = Ετεροθαλής αδελφός   Μεσάλι = Τραπεζομάντηλο   Μνημόσιου = Μνημόσυνο   Μόλαβους = Ήσυχος   Μόλτσα = Σκωρος   Μουβόρκου = Αιμοβόρος   Μούγκι = Μόνο   Μουρκάλμα = Ζευγάρωμα προβάτων   Μούρτζιου = Λερωμένο   Μουσκαναθριμένου = Μοσχαναθρεμμένο   Μουσκουσάπνου = Αρωματικό σαπούνι   Μουτάθκα = Βουβάθηκα , σώπασα   μούτος =μουγγός   Μουτσιαλάου = Μασάω   μπακακάκι = βατραχάκι   μπάκακας = ο βάτραχος   Μπακαλαου = Μπουσουλάω   μπαλαμούτια = το πέλμα του ποδιού   Μπαλαντίνια =πολύ μεγάλες νιφάδες χιονιού   Μπάμπαλου = Σκουπιδάκι στο μάτι   Μπασιούρς = Παρδαλός   Μπασταρδέλι = Παλιόπαιδο